Przejdź do treści

Jak nowe pytania do TSUE (C-19/20) wpłynął na dalszy los spraw o stwierdzenie nieważności umowy kredytu CHF lub o jej odwalutowanie?! (część 2/2)

nowe pytania do TSUE (c-19/20) Unieważnienie umowy kredytu indeksowanego do CHF. Odwalutowanie umowy kredytu frankowego

30 grudnia 2019 r. Sąd Okręgowy w Gdańsku skierował do TSUE wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym. Polski Sąd zadał Trybunałowi Sprawiedliwości UE 5 pytań odnoszących się do kredytów we frankach. Dowiedz się co dokładnie jest przedmiotem pytań Sądu w Gdańsku oraz jak przyszłe orzeczenie TSUE może wypłynąć na bieg spraw o unieważnienia umów kredytów frankowych (CHF) oraz o odwalutowanie (odfrankowienie) takich kredytów.

(Niniejszy post stanowi drugą część artykułu. Pierwsza część dostępna jest w tym miejscu)

(z dokładną treść pytań prejudycjalnych polskiego sądu do TSUE możesz zapoznać się pod tym linkiem)

(jeżeli chcesz się dowiedzieć jak banki już teraz wykorzystują pytania do TSUE w trakcie postępowania sądowego informacje w tym względzie znajdziesz pod tym linkiem)

Czy nowelizacja Prawa Bankowego pozwala sądowi na zmianę treści postanowień umowy zawartej z GE Money Bank? (Pytanie nr 3)

W swoim trzecim pytaniu Sąd zastanawia się, czy w związku z nowelizacja ustawy Prawo bankowe dokonaną w roku 2011 (dodanie m.in. art. 69 ust. 2 pkt 4a) sąd krajowy może zmieniać treść postanowień niedozwolonych w umowie zawartej z bankiem.

Wskazana nowelizacja nakładała na banki obowiązek zamieszczania w umowach o kredyt indeksowany lub denominowany postanowień precyzyjnie określających zasady indeksacji (waloryzacji).

Argumentując za dopuszczeniem takiej możliwości Sąd Okręgowy wskazuje, iż zgodnie z orzecznictwem TSUE zakaz modyfikowania postanowień niedozwolonych ma na celu jedynie zniechęcenie przedsiębiorców do posługiwania się w umowach zapisami tego rodzaju. TSUE wychodzi bowiem z założenia, iż możliwość zmiany przez sąd krajowy klauzul niedozwolonych osłabiałaby sankcję przewidzianą przez dyrektywę 93/13. W konsekwencji osłabienie takie niwelowałoby skutek odstraszający dyrektywy, który stanowi cel tego aktu prawnego.

Jak wskazuje Sąd pytający wobec wspominanej nowelizacji prawa bankowego obecnie nie zachodzi  ryzyko ponownego naruszenia interesów konsumentów przez banki w zakresie indeksacji (waloryzacji). Tym samym w ocenie Sądu tracą na znaczeniu argumenty przeciwko stosowaniu przez sądy redukcji utrzymującej skuteczność postanowień niedozwolonych (rozumianej jako dopuszczalność eliminacji części warunku umownego).

W naszej ocenie odpowiedź TSUE na powyższe pytanie powinna również być negatywna. Co najistotniejsze zarówno postanowienia dyrektywy 93/13, jak i przepisy kodeksu cywilnego dotyczące postanowień abuzywnych nie przyznają polskiemu sądowi uprawnienia do modyfikacji treści postanowienia niedozwolonego. Utrzymanie skuteczności umowy bez nawet części klauzuli niedozwolonej nie jest natomiast w większości przypadków w ogóle możliwe.

Dodatkowo oceny abuzywności postanowień umownych dokonuje się według daty zawarcia umowy, samo orzeczenie ma natomiast charakter deklaratoryjny. Oznacza to że późniejsze zmiany prawne, o ile nie są nacelowane na całkowite cofniecie skutków abuzywności postanowienia (przywrócenie stanu rzeczywistej równowagi), nie powinny w ogóle być uwzględniane przy rozstrzyganiu danej sprawy.

Czy wyrok dotyczący postanowień abuzywnych w umowie kredytu frankowego może mieć charakter konstytutywny? (Pytanie nr 4)

W pytaniu czwartym Sąd próbuje uzyskać odpowiedź na pytanie, czy dyrektywa 93/13 sprzeciwia się takiej interpretacji polskiego prawa zgodnie, z którą wyrok w sprawie roszczeń Frankowiczów ma charakter konstytutywny.

Powyższe w ocenie sądu będzie rzutowało na kwestię przedawnienia ewentualnych roszczeń banków do Frankowiczów (np.: o zwrot kwoty wypłaconego kredytu).

Należy podkreślić, iż kwestia sankcji związanej ze stanowieniem klauzul abuzywnych rodzi wątpliwości w doktrynie prawa polskiego, co pociąga za sobą również wątpliwości co do biegu terminu przedawnienia. Praprzyczyną problemów w tym względzie jest to, że dyrektywa 93/13 posługuje się pojęciem sankcji „braku związania nieuczciwymi warunkami”. Sankcja ta nie była wcześniej znana w polskim systemie prawnym.

Warto wspomnieć także, iż w ustnym uzasadnieniu uchwały SN z dnia 15 września 2020 r. (III CZP 87/19) Sąd Najwyższy rozróżnił sankcję w postaci nieważności z mocy prawa (art. 58 k.c.) od sankcji braku związania (art. 385(1) k.c.).

W naszej ocenie najbardziej prawdopodobnym jest rozstrzygnięcie, w którym TSUE wskaże, iż kwestie podniesione w pytaniu stanowią przedmiot regulacji prawa krajowego, nie dyrektywy 93/13. W praktyce nie można jednak wykluczyć, że Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w treści uzasadnienia zawrze swoje wskazówki co do prawidłowego postępowania sądów krajowych. W takim wypadku wyrok Trybunału Sprawiedliwości może okazać się istotny dla oceny tego, czy kredytobiorcy mogą powoływać się na przedawnienie w odniesieniu do roszczeń zgłaszanych przez banki (co do zwrotu pożyczonego kapitału).

W uzasadnieniu do pytania czwartego Sąd Okręgowy wskazuje także na nieprawidłową implementację dyrektywy 93/13. Polskie przepisy nie implementują w całości art 6 ust 1 dyrektywy. Przepisy kodeksu cywilnego nie zawierają odpowiednika zastrzeżenia „jeżeli jest to możliwe po wyłączeniu z niej nieuczciwych warunków” w kontekście możliwości obowiązywania umowy po usunięciu klauzul niedozwolonych).

Okoliczności tej Sąd nie uczynił jednak istotną swojego pytania, ale nie można wykluczyć, iż na marginesie swojego orzeczenia i to tej kwestii odniesieni się TSUE.

Stanowisko TSUE w tym zakresie może natomiast rzutować na ocenę tego, czy w odniesieniu do umowy kredytu indeksowanego bardziej zasadnym jest stwierdzenie przez sąd nieważności umowy, czy jej odwalutowanie.

Jaki jest zakres obowiązku informacyjnego sądu w sprawie o stwierdzenie nieważności umowy kredytowej lub jej odfrankowienie ? (pytanie nr 5)

W swoim piątym pytaniu Sąd Okręgowy próbuje ustalić w jakim zakresie w toku sprawy sąd zobowiązany jest poinformować konsumenta o konsekwencjach powoływania się przez niego na ochronę wynikającą z dyrektywy 93/13.

W szczególności dąży do uzyskania odpowiedzi czy sąd krajowy jest obowiązany poinformować konsumenta o możliwych roszczeniach restytucyjnych ze strony banku.

Odpowiedź TSUE w odniesieniu do tego pytania nie będzie rzutowała na sposób rozstrzygnięcia sądu – stwierdzenie nieważności umowy kredytu frankowego lub jej odwalutowanie (odfrankowienie). Odpowiedź ta może jednak rzutować na długość postępowania sądowego.

W przypadku pozytywnej odpowiedzi ze strony TSUE możliwym jest, iż sądy krajowe będą przeprowadzały dowód z opinii biegłego również na okoliczność ustalenia wysokości ewentualnego roszczenia banku. W sposób istotny spowoduje to wydłużenie postępowania sądowego i wzrost jego kosztu.

(Niniejszy post stanowi drugą część artykułu. Pierwsza część dostępna jest w tym miejscu)

źródło zdjęcia:
https://unsplash.com
pamietaj

Nasza Kancelaria prawna specjalizuje się w sprawach dotyczących kredytów frankowych. Jeżeli posiadasz kredyt indeksowany lub waloryzowany i zastanawiasz się nad wytoczeniem powództwa lub poszukujesz pomocy w innej kwestii skontaktuj się z Nami. Przeanalizujemy Twoją umowę i powiemy Ci, czy i jak możesz dochodzić należnych Ci pieniędzy od banku.

pozwy w sprawach kredytów frankowych. Pomagamy w uzyskaniu unieważnienia umowy kredytowej CHF lub jej odfrankowienia (odwalutowania).
r.pr. Dominik Włodarczyk